Σύντομη κριτική πάνω στις τελευταίες εξελίξεις στην Καταλονία.
Το ζήτημα της καταλανικής ανεξαρτησίας είναι μια περίπλοκη υπόθεση. Μπορεί να προσγειώθηκε στην ευρωπαϊκή (και την ελληνική) επικαιρότητα με πάταγο, λόγω του δημοψηφίσματος και της ωμής και δυσανάλογης κατασταλτικής βίας που χρησιμοποίησε το –εθισμένο σε τέτοιες συμπεριφορές- συγκεντρωτικό ισπανικό κράτος, αλλά ως ζήτημα υπάρχει και εξελίσσεται σταθερά μέσα στα προηγούμενα χρόνια. Η προσέγγισή του πρέπει να γίνεται πέρα από ιδεοληπτικές κορόνες και εύκολη συνθηματολογία. Η επίκληση δρόμων «από την εθνική στην ταξική χειραφέτηση» ή μια γενικόλογη «αλληλεγγύη στο λαό της Καταλονίας», είναι χαρακτηριστική τέτοιων προσεγγίσεων. Όποιος και όποια καταπιάνεται με το ζήτημα οφείλει να γνωρίζει –έστω και λίγο- τις συνθήκες από τις οποίες αυτό προέκυψε. Γι’ αυτό και πριν να εκφραστεί μια άποψη, είναι χρήσιμη μια σύντομη εξιστόρηση των πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών και ταξικών δεδομένων που περιβάλλουν το καταλανικό ζήτημα.
Μετά το θάνατο του Φράνκο και την ισπανική Μετάβαση στη δημοκρατία, ψηφίστηκε το σύνταγμα του 1978, το οποίο χώρισε το ισπανικό κράτος (και έθνος, όπως αναφέρει το σύνταγμα) σε 17 αυτόνομες κοινότητες με αυξημένες αυτοδιοικητικές δυνατότητες. Η εξέλιξη αυτή ήταν αρνητική για τους υπερασπιστές της πλήρους ανεξαρτησίας περιοχών όπως η Χώρα των Βάσκων ή η Καταλονία, αλλά σηματοδότησε μια στροφή από το συγκεντρωτικό φρανκικό μοντέλο και παρείχε στις Αυτονομίες τη δυνατότητα να αποφασίζουν έκτοτε μόνες τους –μεταξύ άλλων- για ζητήματα Πολιτισμού, Μεταφορών, Δημόσιας Ασφάλειας… Στην υγεία, την εκπαίδευση και τη δικαιοσύνη υπάρχει συναρμοδιότητα με το ισπανικό κράτος. Μια πρώτη παρατήρηση είναι ότι η αποδοχή του συστήματος των Αυτονομιών τέθηκε –για διαφορετικούς λόγους- σε δημοψήφισμα μόνο σε 4 περιοχές: τη Γαλικία, την Ανδαλουσία, την Καταλονία και τη Χώρα των Βάσκων. Το 1979, στην Καταλονία το 88% ψήφισε υπέρ της συνταγματικής (και υπαγόμενης στην Ισπανία) Αυτονομίας, γεγονός που αφαίρεσε τη δυναμική για έναν πιθανό αγώνα για ανεξαρτησία. Ομοίως και στη Χώρα των Βάσκων το 90% ψήφισε ναι, κόντρα στο 10% που υποστηρίχθηκε από το Herri Batasuna και την ETA και επιθυμούσε την πλήρη απόσχιση. Continue reading